με άρωμα από το παρελθόν ....συνέχεια : μαύρο δαγκωτό

"μαύρο δαγκωτό στον Μαυρογιαλούρο"

-πάντα επίκαιρη αυτή η ταινία .

" θα τους μαυρίσω όλους στις εκλογές "

εκφράσεις αγανάκτησης που ακούσαμε κατά κόρον και ακούμε εσχάτως από όλους και όλες τους απογοητευμένους από την πολιτική και τους πολιτικούς.

Είμαι σίγουρη ότι ελάχιστοι γνωρίζουμε την προέλευση αυτών των εκφράσεων.

Τί είναι το μαύρο δαγκωτό και πώς προέκυψε; και γιατί λέμε θα τους μαυρίσω ;

έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία ;

Αν μπορούσαμε νομίζω θα παίρναμε λίγο φούμο ή καρβουνόσκονη και θα τους μαυρίζαμε κανονικά , έναν έναν . Να το φχαριστηθούμε κιόλας , να γελάσουμε και λίγο , να πάρουμε μια μορφή εκδίκησης πέστε , ικανοποίησης πέστε... δεν ξέρω τί ακριβώς αλλά μια χαρά από το μπαρούτιασμα θα την παίρναμε. Αυτό δε γίνεται στην κυριολεξία αλλά τί είναι τελικά το περιβόητο μαύρισμα στις εκλογές ;

Πάμε μια βόλτα στα παλιά να μάθουμε ...

Διαβάζοντας και πάλι (αμήν πάλι....) για τη διπλωματική - καλά μέχρι να τελειώσω θα υποφέρετε μαζί μου -but that's what friends are for after all - , έμαθα ότι παλιά, στις εκλογές δεν υπήρχαν ψηφοδέλτια. Ο λόγος προφανής αλλά και τόσο μακρινός για μας : οι περισσότεροι ήταν αναλφάβητοι οπότε το ψηφοδέλτιο πως θα το διάβαζαν ; (δεν υπήρχαν και τα γνωστά σηματάκια - ήλιοι , δάδες κτλ να διευκολυνθούν οι άνθρωποι και όπως καταλάβαινετε δύσκολα τα πράγματα με τα ψηφοδέλτια.)

Ετσι, για πρακτικούς λόγους, από το 1844 και για ογδόντα χρόνια περίπου οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν χρησιμοποιούσαν ψηφοδέλτια, για να ψηφίσουν τους κυβερνήτες τους, αλλά «σφαιρίδια», δηλ. μικρές σφαίρες από μολύβι. Η διαδικασία ήταν διαφορετική : Σε κάθε υποψήφιο αντιστοιχούσε μία κάλπη χωρισμένη στα δύο και ο ψηφοφόρος καλούνταν να ρίξει το σφαιρίδιο ανάλογα με την προτίμησή του, στη δεξιά πλευρά της ψηφοδόχου, που εξωτερικά ήταν βαμμένη λευκή, ή στην αριστερή, που εξωτερικά ήταν βαμμένη μαύρη. Αν το σφαιρίδιο έπεφτε στη δεξιά πλευρά, η ψήφος ήταν θετική, αν έπεφτε στην αριστερή, η ψήφος ήταν αρνητική.

Καταλάβατε; η κάλπη του κάθε υποψηφίου ήταν εσωτερικά άσπρη ή μαύρη δηλαδή.

Με τον τρόπο αυτόν οι εκλογείς μπορούσαν να ικανοποιήσουν όλες τις πλευρές, αφού είχαν τη δυνατότητα να «ασπρίσουν» όλους τους υποψηφίους όλων των κομμάτων. (κάτι μου θυμίζει αυτό εμένα- πώς βγαίνουν όλοι σήμερα ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα και χαμογελαστοί; ε τότε γινόταν και κανονικά) Φανταστήτε να ψηφίζεις με θετική λευκή ψήφο και τα δυο μεγάλα κόμματα ας πούμε, ρίχνοντας το σφαιρίδιο στη δεξιά λευκή πλευρά της αντίστοιχης φηφοδόχου.Έτσι τα έχεις καλά και με όλους ...και περιμένεις το ρουσφέτι σου και από τους δυο χωρίς να έχεις second thoughts.

Βέβαια, υπήρχε και η άλλη επιλογή : η δυνατότητα να τους «μαυρίσουν». Οι παροιμιώδεις εκφράσεις «έφαγε μαύρο» και «τον μαύρισα» σχετίζονται με τη χρήση των σφαιριδίων κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας.

Συχνά ήταν τέτοιος ο φανατισμός, που πολλοί ψηφοφόροι - που προφανώς είχαν λόγους να «φαίνεται» η ψήφος τους - το «έριχναν δαγκωτό», δηλ. δάγκωναν το σφαιρίδιο δυνατά πριν το ρίξουν στην κάλπη. Έτσι έκαναν κατά κάποιο τρόπο την ψήφο τους φανερή.

Την εποχή εκείνη οι γυναίκες φυσικά δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές και το μόνο πράγμα που έκαναν ήταν να είναι 'σφαιροδόχοι' - !!!! δηλαδή να δίνουν τα σφαιρίδια στους ψηφοφόρους. ....Ήταν με άλλα λόγια οι γλάστρες της διαδικασίας.

Αν και το Σύνταγμα του 1911 κατάργησε τα σφαιρίδια, αυτά χρησιμοποιήθηκαν και στις εκλογές του Μαρτίου 1912, ενώ διατηρήθηκαν έως και τις βουλευτικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920. Τα χάρτινα ψηφοδέλτια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1912 στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές. Με χάρτινο ψηφοδέλτιο έγιναν το 1920 οι εκλογές στη Θράκη και στο μέτωπο της Μικράς Ασίας.

Παλιότερα τα ψηφοδέλτια δεν τα τύπωνε το κράτος αλλά οι ίδιοι οι υποψήφιοι ή τα κόμματα: έγραφαν καθαρά το όνομά τους σε τυποποιημένα κομμάτια χαρτιού, τα οποία παρέδιδαν στα εκλογικά τμήματα. Τώρα αν ψηφίζαμε και μεις με σφαιρίδια σήμερα, μαύρο δαγκωτό θα ρίχναμε κυριολεκτικά.

φιλιά

_________________________

Οι φωτογραφίες :

1η : Αντιτρικουπική γελοιογραφία από περιοδικό του 1885. (φωτ. Γεννάδειος Βιβλιοθήκη)

2η : Προεκλογικό προπαγανδιστικό έντυπο των αναμετρήσεων Δεληγιάννη - Τρικούπη. Γύρω από τον Τρικούπη (αριστερά) περιγράφονται τα επιτεύγματα της κυβέρνησής του το 1889 και συγκρίνονται με τισ Δεληγιαννικές αυξήσεις στο κόστος ζωής το 1890. Δείτε πίσω από τη μορφή του Δεληγιάννη την σκιά της ανοιχτής παλάμης!!! Βεβαια η χρεοκοπία λίγο αργότερα ανέκοψε κάθε διάθεση για αστεϊσμούς . (φωτ. Συλλογή Κων. Θεοτόκη)

• από το http://www.matia.gr/7/78/7806/7806_1_06.html

• τα ιστορικά στοιχεία είναι από το http://edrana.blogspot.com/2006_10_01_archive.html

υ.γ. η ανάρτηση 'προβάλεται σε επανάληψη' καθότι είναι ακρως επίκαιρη